Εραλδικές σημαίες

Σ

τον μαγευτικό κόσμο της εραλδικής δεν θα μπορούσαν να απουσιάζουν οι σημαίες. Εδώ θα αναφερθούμε στις βασικές κατηγορίες των εραλδικών σημαιών, τις διαφορές τους, την καταγωγή τους, τις ιδιαιτερότητες τους και την χρήση τους. Τα βασικά είδη εραλδικών σημαιών είναι ουσιαστικά τρία: Τo pennon (λάβαρο), το banner (σημαία) και τo standard (φλάμπουρο).

Λάβαρα (pennon)

Τ

ο λάβαρο (pennon) είναι μια μικρή, επιμήκης σημαία και ήταν καθαρά προσωπική. Απεικόνιζε οποιοδήποτε εραλδικό σύμβολο όπως το έμβλημα (badge) ή το λοφίο (crest) ή ακόμα, σπανιότερα βέβαια, και τον θυρεό (coat of arms) του φορέα. Λάβαρο έφεραν οι ιππότες πάνω στο δόρυ τους, ως προσωπικό αναγνωριστικό και μάλιστα ήταν έτσι τοποθετημένο ώστε όταν το δόρυ ήταν οριζοντιωμένο, σε θέση επίθεσης, να απεικονίζεται σωστά (κάθετα) ο θυρεός. Αυτή ήταν και ουσιαστικά η χρήση του. Αυτό από την μία εξυπηρετούσε το να είναι διακριτό στην μάχη ποιος ιππότης ελάμβανε μέρος, να δημιουργεί αίσθημα τρόμου στον εχθρό, άλλα και από την άλλη ως σήμανση, προκειμένου να μην υπάρξουν «ατυχήματα» σε ή απο φίλιες δυνάμεις!

Λάβαρο συναντάμε είτε τριγωνικό, είτε τραπέζιο, είτε τριγωνικό όπου καταλήγει σε δύο μύτες.   

Σημαία (banner)

Η

σημαία (banner) είναι τετράγωνου ή παραλληλόγραμμου σχήματος. Απεικονίζει τον θυρεό όπως αυτός εμφανίζεται στην ασπίδα, καλύπτοντας όλη την επιφάνειά της. Στην σημαία μπορεί να απεικονίζεται μόνο ο θυρεός και τίποτε άλλο.

Αρχικά η χρήση της σημαίας (banner) αφορούσε ευγενείς ή ιππότες οι οποίοι είχαν το προνόμιο να έχουν υπό τις διαταγές τους στρατό. Βέβαια ποτέ δεν περιορίστηκε μόνο γι’ αυτό τον σκοπό. Όταν ένας ιππότης είχε διακριθεί στα πεδία των μαχών για αξιέπαινες πράξεις, η διάκριση αυτή γίνονταν με το δικαίωμα να απεικονίζει τον θυρεό του σε σημαία. Το μικρό λάβαρο τότε έδινε την θέση του στην σημαία ως ένδειξη ανδραγαθήματος.

Αργότερα η χρήση της ήταν περισσότερο για να υποδηλώνει την συμμετοχή - ύπαρξη του φορέα ως μέλος σε οποιαδήποτε δραστηριότητα της κοινωνικής του ζωής. Για παράδειγμα στην εκκλησία όπου ο φορέας εκκλησιαζόταν υπήρχε αναρτημένη η σημαία του. Επίσης στην αίθουσα κάποιου συμβουλίου του οποίου ήταν μέλος ή στον χώρο τον οποίο είχε ως έδρα κάποιο ιπποτικό τάγμα (εκκλησία ή κάστρο). Με το πέρασμα του χρόνου η χρήση της απόκτησε περισσότερο τελετουργικό χαρακτήρα.

Οι διαστάσεις της ποικίλουν ανάλογα τον τίτλο ευγενείας του φορέα.

Ηγεμόνες 1,50μ. τετράγωνη

Δούκες 1,25μ. τετράγωνη 

Κόμης 1,10μ. τετράγωνη

Βαρόνος 1,00μ τετράγωνη

Ιππότες 90εκ. τετράγωνη

Και για τους υπόλοιπους φορείς είναι 70 πλάτος X 85 ύψος εκ.

Φλάμπουρο (standard)

Τ

ο φλάμπουρο (standard) ήταν από τις ποιο επίσημες εραλδικές σημαίες. Εμφανίστηκε στα μέσα του 14ου αιώνα και χρησιμοποιήθηκε κυρίως από φορείς που κατείχαν υψηλούς τίτλους ευγενείας. Ο στρατιωτικός του ρόλος, ήταν να αναγνωρίζεται από μακριά το σημείο στρατοπέδευσης του φορέα, ώστε να συγκεντρωθούν στο σημείο οι υπό τις διαταγές του στρατιώτες. Γενικότερα το χρησιμοποιούσαν όποτε έπρεπε να δηλωθεί η παρουσία του φορέα του σε πραγματικό χρόνο. Σε τουρνουά, στην σκηνή, σε πλοίο σε κάστρο και μόνο όταν ήταν πραγματικά παρόν ο φορέας.

Το σχήμα του είναι μακρόστενο, με στρογγυλή κατάληξη. Οι διαστάσεις του δε ποικίλουν ανάλογα τον τίτλο ευγενείας ή την θέση του φορέα.

Το standard  χωρίζεται σε δύο μέρη. Το πρώτο μέρος καταλαμβάνει το 1/5 της επιφάνειας και στα πρώτα χρόνια απεικόνιζε την σημαία του βασιλείου - κράτους του φορέα ενώ αργότερα αυτό αντικαταστάθηκε από τον θυρεό του φορέα. Το δεύτερο μέρος καταλαμβάνει τα υπόλοιπα 4/5 της επιφάνειας και χωρίζεται τρία μέρη. Συνήθως στο πρώτο απεικονίζεται το έμβλημα, στο δεύτερο το λοφίο και στο τρίτο πάλι το έμβλημα. Η σειρά αυτή δεν είναι δεσμευτική καθώς συναντάμε οιοδήποτε δυνατό συνδυασμό με το πρώτο μέρος όμως να απεικονίζει πάντα το έμβλημα. Τα μέρη αυτά χωρίζονται με διαγώνιες λωρίδες όπου αναγράφεται συνήθως το ρητό.