Εδώ θα δώσουμε μια βασική ερμηνεία και θα απεικονίσουμε τα βασικά μέρη ενός οικοσήμου, ενός δηλαδή ολοκληρωμένου εραλδικού εμβλήματος. Θα δούμε τον ρόλο των επιμέρους εραλδικών συμβόλων και στοιχείων στο τελικό σύμπλεγμα.
Ασπίδα
Πεδίο
Υποστηρικτές
Υποστηρικτές
Ρητό
Λοφίο
Στεφάνι
Καταυχένιο
Κράνος
Κορώνα
Βάση
Τάγμα
Τμήματα
Σύμβολα
Ρητό
 |
| Υπόδειγμα οικόσημου |
Ένα ολοκληρωμένο εραλδικό έμβλημα, ένα οικόσημο σε πλήρη μορφή για παράδειγμα, αποτελείται από ένα συνδυασμό εραλδικών στοιχείων και συμβόλων τα οποία εκφράζουν και αντιπροσωπεύουν τον φορέα. Τα στοιχεία αυτά είναι:
Η Ασπίδα
Η Ασπίδα είναι το βασικό στοιχείο καθώς σε αυτή παρουσιάζονται τα χρώματα και τα σύμβολα του φορέα. Η ασπίδα είναι ουσιαστικά ο θυρεός.
Το σχήμα της ασπίδα διαφέρει ανάλογα την περιοχή ή την εποχή ή τον φορέα. Συνήθως για τους άντρες χρησιμοποιούνται σχήματα πολεμικών ασπίδων που έφεραν οι ιππότες στον μεσαίωνα. Για της κυρίες χρησιμοποιείται είτε ο ρόμβος, είτε ένα οβάλ, είτε ένα διακοσμητικό πλαίσιο.
Καμία φορά συναντάμε μια ασπίδα μέσα σε μία δεύτερη. Είναι δηλαδή ένας θυρεός μέσα σε έναν άλλο. Αυτό γίνεται συνήθως για να υποδηλωθεί άλλοτε η καταγωγή, άλλοτε μια διεκδίκηση ή ιδιοκτησία και άλλοτε ένας γάμος. Είναι ένας από τους τρόπους σύνθεσης δύο θυρεών.
Στην ασπίδα συναντάμε τα παρακάτω εραλδικά στοιχεία τα οποία θα εξετάσουμε σε άλλο άρθρο:
Η Κορώνα ή το Κράνος
Η Κορώνα και το Κράνος βρίσκονται πάνω απο την ασπίδα και φέρουν το υφασμάτινο στεφάνι και το λοφίο. Την κορώνα ή το στέμμα τα συναντάμε στα εραλδικά σύμβολα μοναρχών ή κατόχων τίτλων ευγενείας.
Το κράνος πάλι και το στύλ που εμφανίζεται-παρουσιάζεται ποικίλλει ανάλογα με τον βαθμό και την κοινωνική θέση του φέροντα τα εραλδικά σύμβολα. Αυτό ο τρόπος παρουσίασης αναπτύχθηκε κατά τη διάρκεια του χρόνου και παράλληλα με την ανάπτυξη των πραγματικών κρανών.
Σε μερικές παραδόσεις, και ιδιαίτερα η γερμανική και σκανδιναβική εραλδική, δύο ή τρία κράνη (και μερικές φορές περισσότερα) μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε ένα μόνο εραλδικό σύμβολο, το καθένα αντιπροσωπεύει ένα φέουδο στο οποίο ο φορέας έχει δικαίωμα. Για αυτό το λόγο το κράνος και η κορυφή ή έμβλημα θεωρούνται απαραίτητα για την κάλυψη των εραλδικών συμβόλων στην γερμανική και σκανδιναβική εραλδική και δεν διαχωρίζονται ποτέ από αυτά.
Γενικότερα όμως, εκτός των παραπάνω περιπτώσεων, πολλές φορές δεν αποκλείεται και να απουσιάζουν απο ένα οικόσημο.
Τα βάμματα που χρησιμοποιούνται είναι συνήθως ένα μέταλλο και ένα κανονικό εναλλάξ.
Η προέλευση του στεφανιού προέρχεται από ένα προστατευτικό περίπου ίδιας σύνθεσης και μορφής που φόραγαν οι ιππότες κάτω από το κράνος προκειμένου να μην χτυπάει το κράνος με το κεφάλι.
Στην βρετανική εραλδική το στεφάνι αποτελείται από έξι στροφές των υφασμάτων με πρώτη αυτή του μεταλλικού βάμματος ύφασμα, καταλήγοντας στο δεύτερο ύφασμα όπου είναι χρώμα.
Το Λοφίο
Το λοφίο συνήθως απεικονίζει στοιχεία του θυρεού χωρίς όμως αυτό να είναι και απαραίτητο.
Πιθανόν να προέρχεται από το έμβλημα που έφεραν οι ιππότες στα τουρνουά πάνω από το κράνος τους.
Το λοφίο συνήθως είναι το προσωπικό έμβλημα του φορέα. Έτσι, αν και ο οικογενειακός θυρεός είναι ο ίδιος, το κάθε μέλος της οικογένειας έχει την δυνατότητα να φέρει το προσωπικό του λοφίο.
Η θέση του βρίσκεται πάνω από το στεφάνι και συνήθως απεικονίζει κάποιο ζώο, πουλί, χέρι του βαστάει αντικείμενα ή ακόμα και συνδυασμό αντικειμένων ή αντικείμενα από μόνα τους.
Στα γυναικεία οικόσημα δεν υπάρχει γιατί οι γυναίκες δεν είχαν κράνος και δεν έπαιρναν μέρος σε πολέμους ή τουρνουά. Εξαίρεση αποτελεί το οικόσημο της Βρετανικής Βασιλικής οικογένειας όπου η βασίλισσα φέρει το ίδιο έμβλημα όπως και οι υπόλοιποι βασιλιάδες.
Στην Σκωτική εραλδική απεικονίζει τον αρχηγό μιας φατρίας και το φέρουν όλα τα μέλη της φατρίας είτε ως πόρπη είτε ως έμβλημα σε ασπίδες κτλ. Πολλές φορές ακόμα και οι σύμμαχοι οι οποίοι αποδεχόντουσαν μια άλλη φατρία ως ηγούμενη της συμμαχίας.
Το Καταυχένιο
Τ ο καταυχένιο αποτελεί το φόντο της ασπίδας. Προέρχεται από ένα κομμάτι λινό ύφασμα που φόραγαν οι ιππότες για να ενισχύσουν την αντίσταση της πανοπλίας στα χτυπήματα από βέλη και σπαθιά ή κατά μία άλλη εκδοχή την προστασία απο τον ήλιο. Επειδή είναι καθαρά πολεμικό εξάρτημα συνήθως απεικονίζεται κομματιασμένο – σχισμένο.
Ο ρόλος του είναι καθαρά εικαστικός και δεν έχει καμία συμβολική έννοια.
Τα χρώματά του είναι τα ίδια με τα χρώματα της ασπίδας ή του στεφανιού και έχει δύο όψεις. Την μπροστά και την πίσω. Η κάθε όψη έχει το δικό της βάμμα. Στον χρωματισμό του ακολουθείται η ίδια λογική όπως του στεφανιού. Δηλαδή ένα μέταλλο και ένα χρώμα.
Στα βασιλικά εραλδικά σύμβολα το συναντάμε ως απεικόνιση κάποιου πανωφοριού – κάπας με εσωτερική επένδυση από γούνα (μηλωτής).
Οι Υποστηρικτές
Οι Υποστηρικτές παρουσιάζονται αριστερά και δεξιά της ασπίδας και συνήθως την κρατάνε από το πάνω μέρος της. Απεικονίζουν είτε ανθρώπους είτε ζώα. Μυθικά ή πραγματικά. Κάποιες φορές συναντάμε ακόμα και φυτά. Πολλές φορές οι ανθρώπινες φιγούρες ως υποστηρικτές έχουν αλληγορική σημασία και απεικονίζουν συγκεκριμένους ανθρώπους. Άλλες φορές παρουσιάζονται δύο διαφορετικοί τύποι υποστηρικτών από κάθε πλευρά. Δύο διαφορετικά ζώα για παράδειγμα.
Συνήθως οι υποστηρικτές υποδηλώνουν κάποιο τοπικό χαρακτηριστικό της περιοχής από την οποία κατάγεται, ζει ή δραστηριοποιείται ο φορέας.
Το Τάγμα
Το Τάγμα είναι η απεικόνιση οποιουδήποτε διασήμου τάγματος αριστείας, τιμητικό ή ιπποτικό. Όταν ο φορέας έχει τιμηθεί ή διακριθεί από την πολιτεία για κάποιο προσωπικό ή συλλογικό του επίτευγμα τότε αυτή η διάκριση απεικονίζεται στο οικόσημο του.
Η απεικόνιση γίνεται σύμφωνα με τα διάσημα της ανάλογης τάξης την οποία κατέχει ο φορέας. και βρίσκεται κάτω απο την ασπίδα - θυρεό.
Εδώ δεν υπάρχουν συγκεκριμένοι τύποι ταγμάτων που μπορούν να απεικονιστούν καθώς σε κάθε κράτος ο θεσμός αυτός διαφέρει.
Η Βάση
Η Βάση είναι συνήθως ένα τοπίο όπως ένα βουνό ή βράχια ή ακόμα και ένα κομμάτι μάρμαρο ή μία γέφυρα πάνω στο οποίο πατάνε οι υποστηρικτές. Όταν υπάρχουν υποστηρικτές πρέπει να υπάρχει και μία βάση.
Πολλές φορές η βάση είναι διακοσμημένη με άνθη. Η Βάση όπως και οι υποστηρικτές απεικονίζει κάποιο χαρακτηριστικό τοπίο και άνθη της περιοχής του φορέα και συμβολίζει την Γή.
Το Ρητό
Το Ρητό απεικονίζεται μέσα σε μία κορδέλα είτε κάτω από το σύνολο του συμπλέγματος του οικοσήμου είτε από πάνω.
Το ρητό είναι σύντομη παρατήρηση για μια γενική αλήθεια, τρόπο συμπεριφοράς ή βασική αρχή την οποία αποδέχεται ο φορέας ή τον αντιπροσωπεύει κατά κύριο λόγο.
- Η Ασπίδα (Shield - escutcheon).
Στην ασπίδα απεικονίζεται ο θυρεός (Coat of Arms). - Η Κορώνα (Coronet) ή Το κράνος. (Helm)
- Το Υφασμάτινο Στεφάνι (torse)
- Το Λοφίο (Crest)
- Το Καταυχένιο (Mantling)
- Οι Υποστηρικτές (Supporters)
- Το Τάγμα (Order)
- Η Βάση (Compartment)
- To Ρητό (Motto)
Η Ασπίδα
Η Ασπίδα είναι το βασικό στοιχείο καθώς σε αυτή παρουσιάζονται τα χρώματα και τα σύμβολα του φορέα. Η ασπίδα είναι ουσιαστικά ο θυρεός.
Το σχήμα της ασπίδα διαφέρει ανάλογα την περιοχή ή την εποχή ή τον φορέα. Συνήθως για τους άντρες χρησιμοποιούνται σχήματα πολεμικών ασπίδων που έφεραν οι ιππότες στον μεσαίωνα. Για της κυρίες χρησιμοποιείται είτε ο ρόμβος, είτε ένα οβάλ, είτε ένα διακοσμητικό πλαίσιο.
Καμία φορά συναντάμε μια ασπίδα μέσα σε μία δεύτερη. Είναι δηλαδή ένας θυρεός μέσα σε έναν άλλο. Αυτό γίνεται συνήθως για να υποδηλωθεί άλλοτε η καταγωγή, άλλοτε μια διεκδίκηση ή ιδιοκτησία και άλλοτε ένας γάμος. Είναι ένας από τους τρόπους σύνθεσης δύο θυρεών.
Στην ασπίδα συναντάμε τα παρακάτω εραλδικά στοιχεία τα οποία θα εξετάσουμε σε άλλο άρθρο:
- Το Πεδίο - φόντο (Field)
- Tα Τμήματα - χώρισματα (Ordinary)
- Τα Σύμβολα (Charges)
Η Κορώνα ή το Κράνος
Η Κορώνα και το Κράνος βρίσκονται πάνω απο την ασπίδα και φέρουν το υφασμάτινο στεφάνι και το λοφίο. Την κορώνα ή το στέμμα τα συναντάμε στα εραλδικά σύμβολα μοναρχών ή κατόχων τίτλων ευγενείας.
Το κράνος πάλι και το στύλ που εμφανίζεται-παρουσιάζεται ποικίλλει ανάλογα με τον βαθμό και την κοινωνική θέση του φέροντα τα εραλδικά σύμβολα. Αυτό ο τρόπος παρουσίασης αναπτύχθηκε κατά τη διάρκεια του χρόνου και παράλληλα με την ανάπτυξη των πραγματικών κρανών.
Σε μερικές παραδόσεις, και ιδιαίτερα η γερμανική και σκανδιναβική εραλδική, δύο ή τρία κράνη (και μερικές φορές περισσότερα) μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε ένα μόνο εραλδικό σύμβολο, το καθένα αντιπροσωπεύει ένα φέουδο στο οποίο ο φορέας έχει δικαίωμα. Για αυτό το λόγο το κράνος και η κορυφή ή έμβλημα θεωρούνται απαραίτητα για την κάλυψη των εραλδικών συμβόλων στην γερμανική και σκανδιναβική εραλδική και δεν διαχωρίζονται ποτέ από αυτά.
Γενικότερα όμως, εκτός των παραπάνω περιπτώσεων, πολλές φορές δεν αποκλείεται και να απουσιάζουν απο ένα οικόσημο.
Το Υφασμάτινο Στεφάνι
Το στεφάνι είναι δύο στριμμένες λωρίδες υφάσματος που τοποθετούνται πάνω από το κράνος και στην βάση του λοφίου. Ο βασικός ρόλος τους είναι να συνδέει αυτά τα δύο μέρη.Τα βάμματα που χρησιμοποιούνται είναι συνήθως ένα μέταλλο και ένα κανονικό εναλλάξ.
Η προέλευση του στεφανιού προέρχεται από ένα προστατευτικό περίπου ίδιας σύνθεσης και μορφής που φόραγαν οι ιππότες κάτω από το κράνος προκειμένου να μην χτυπάει το κράνος με το κεφάλι.
Στην βρετανική εραλδική το στεφάνι αποτελείται από έξι στροφές των υφασμάτων με πρώτη αυτή του μεταλλικού βάμματος ύφασμα, καταλήγοντας στο δεύτερο ύφασμα όπου είναι χρώμα.
Το Λοφίο
Το λοφίο συνήθως απεικονίζει στοιχεία του θυρεού χωρίς όμως αυτό να είναι και απαραίτητο.
Πιθανόν να προέρχεται από το έμβλημα που έφεραν οι ιππότες στα τουρνουά πάνω από το κράνος τους.
Το λοφίο συνήθως είναι το προσωπικό έμβλημα του φορέα. Έτσι, αν και ο οικογενειακός θυρεός είναι ο ίδιος, το κάθε μέλος της οικογένειας έχει την δυνατότητα να φέρει το προσωπικό του λοφίο.
Η θέση του βρίσκεται πάνω από το στεφάνι και συνήθως απεικονίζει κάποιο ζώο, πουλί, χέρι του βαστάει αντικείμενα ή ακόμα και συνδυασμό αντικειμένων ή αντικείμενα από μόνα τους.
Στα γυναικεία οικόσημα δεν υπάρχει γιατί οι γυναίκες δεν είχαν κράνος και δεν έπαιρναν μέρος σε πολέμους ή τουρνουά. Εξαίρεση αποτελεί το οικόσημο της Βρετανικής Βασιλικής οικογένειας όπου η βασίλισσα φέρει το ίδιο έμβλημα όπως και οι υπόλοιποι βασιλιάδες.
Στην Σκωτική εραλδική απεικονίζει τον αρχηγό μιας φατρίας και το φέρουν όλα τα μέλη της φατρίας είτε ως πόρπη είτε ως έμβλημα σε ασπίδες κτλ. Πολλές φορές ακόμα και οι σύμμαχοι οι οποίοι αποδεχόντουσαν μια άλλη φατρία ως ηγούμενη της συμμαχίας.
Το Καταυχένιο
Τ ο καταυχένιο αποτελεί το φόντο της ασπίδας. Προέρχεται από ένα κομμάτι λινό ύφασμα που φόραγαν οι ιππότες για να ενισχύσουν την αντίσταση της πανοπλίας στα χτυπήματα από βέλη και σπαθιά ή κατά μία άλλη εκδοχή την προστασία απο τον ήλιο. Επειδή είναι καθαρά πολεμικό εξάρτημα συνήθως απεικονίζεται κομματιασμένο – σχισμένο.
Ο ρόλος του είναι καθαρά εικαστικός και δεν έχει καμία συμβολική έννοια.
Τα χρώματά του είναι τα ίδια με τα χρώματα της ασπίδας ή του στεφανιού και έχει δύο όψεις. Την μπροστά και την πίσω. Η κάθε όψη έχει το δικό της βάμμα. Στον χρωματισμό του ακολουθείται η ίδια λογική όπως του στεφανιού. Δηλαδή ένα μέταλλο και ένα χρώμα.
Στα βασιλικά εραλδικά σύμβολα το συναντάμε ως απεικόνιση κάποιου πανωφοριού – κάπας με εσωτερική επένδυση από γούνα (μηλωτής).
Οι Υποστηρικτές
Οι Υποστηρικτές παρουσιάζονται αριστερά και δεξιά της ασπίδας και συνήθως την κρατάνε από το πάνω μέρος της. Απεικονίζουν είτε ανθρώπους είτε ζώα. Μυθικά ή πραγματικά. Κάποιες φορές συναντάμε ακόμα και φυτά. Πολλές φορές οι ανθρώπινες φιγούρες ως υποστηρικτές έχουν αλληγορική σημασία και απεικονίζουν συγκεκριμένους ανθρώπους. Άλλες φορές παρουσιάζονται δύο διαφορετικοί τύποι υποστηρικτών από κάθε πλευρά. Δύο διαφορετικά ζώα για παράδειγμα.
Συνήθως οι υποστηρικτές υποδηλώνουν κάποιο τοπικό χαρακτηριστικό της περιοχής από την οποία κατάγεται, ζει ή δραστηριοποιείται ο φορέας.
Το Τάγμα
Το Τάγμα είναι η απεικόνιση οποιουδήποτε διασήμου τάγματος αριστείας, τιμητικό ή ιπποτικό. Όταν ο φορέας έχει τιμηθεί ή διακριθεί από την πολιτεία για κάποιο προσωπικό ή συλλογικό του επίτευγμα τότε αυτή η διάκριση απεικονίζεται στο οικόσημο του.
Η απεικόνιση γίνεται σύμφωνα με τα διάσημα της ανάλογης τάξης την οποία κατέχει ο φορέας. και βρίσκεται κάτω απο την ασπίδα - θυρεό.
Εδώ δεν υπάρχουν συγκεκριμένοι τύποι ταγμάτων που μπορούν να απεικονιστούν καθώς σε κάθε κράτος ο θεσμός αυτός διαφέρει.
Η Βάση
Η Βάση είναι συνήθως ένα τοπίο όπως ένα βουνό ή βράχια ή ακόμα και ένα κομμάτι μάρμαρο ή μία γέφυρα πάνω στο οποίο πατάνε οι υποστηρικτές. Όταν υπάρχουν υποστηρικτές πρέπει να υπάρχει και μία βάση.
Πολλές φορές η βάση είναι διακοσμημένη με άνθη. Η Βάση όπως και οι υποστηρικτές απεικονίζει κάποιο χαρακτηριστικό τοπίο και άνθη της περιοχής του φορέα και συμβολίζει την Γή.
Το Ρητό
Το Ρητό απεικονίζεται μέσα σε μία κορδέλα είτε κάτω από το σύνολο του συμπλέγματος του οικοσήμου είτε από πάνω.
Το ρητό είναι σύντομη παρατήρηση για μια γενική αλήθεια, τρόπο συμπεριφοράς ή βασική αρχή την οποία αποδέχεται ο φορέας ή τον αντιπροσωπεύει κατά κύριο λόγο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου